Chiec dan duong cam

Cô gái và chiếc đàn dương cầm

Thể như

Ở Châu Âu có một cô gái là nghệ sĩ dương cầm năng khiếu. Cô nhận được sự cổ vũ đông đảo ở tỉnh nhà và cảm thấy rất hứng chí và hảnh diện khi các fans của mình càng lúc càng đông. Năm ấy cô sang Đức du lịch, dĩ nhiên, khu bảo tàng di tích của thiên tài dương cầm Ludwig van Beethhoven trong khuôn viên đại học Bonn là điểm viếng thăm quan trọng. Đến nơi, tuy hòa với dòng người lũ lượt, cô gái với tài năng đánh đàn dương cầm điệu nghệ nên thấy mình khác hẳn các người khách du lịch ‘tầm thường’. Cô muốn đi tách riêng ra một chút nhưng rất tiếc, nhân viên hướng dẫn ở đây không biết ai là ai nên vẫn cứ “lùa” mọi người, kể cả cô gái đi đúng theo tuyến quy định trong viện bảo tàng. Gian chính của tòa lâu đài uy nghiêm có đặt chiếc dương cầm thần thoại mà chính thiên tài Beethhoven lúc sinh thời từng sử dụng. Chiếc dương cầm cổ điển, lung linh huyền ảo được đặt trang trọng trên bục biểu diễn trải nhung. Lòng khao khát tự thể hiện trổi dậy. Không cưởng lại nổi cô gái leo lên bục và những nốt nhạc réo rắt, xao xuyến vang lên theo những ngón tay khéo léo của cô. Khách đang tham quan tụ lại, xúm xít quanh khen ngợi. Cô gái sung sướng ra mặt, nói: “Dạ, em cũng biết chơi chút ít” nhưng trong bụng thì khẳng quyết rằng mình có đầy đủ lý do để tự hào và hảnh diện. Giữa những xung động ồn ào, có một người đàn ông đứng tuổi chỉ im lặng trầm ngâm, hình như ông đã ngồi đó bên cạnh cây đàn tự bao giờ. Tiếng một người phụ nữa thì thầm trong đám đông: Ồ, đúng rồi! Ông ta chính là Paderewski từ Phần Lan đến. Cô gái giật mình, không ngờ do một phút tình cờ mà mình lại gặp được nhân vật nổi danh trong thế giới dương cầm này. Cô đánh bạo hỏi tại sao Paderewski lại không chơi thử một đoạn nhạc. Người nhạc sĩ dương cầm Phần Lan trả lời: Beethhoven là bậc thầy dương cầm đúng nghĩa mà tôi luôn tôn thờ. Đối với tài năng của thầy, tôi là một học trò bé nhỏ, làm sao tôi lại dám ngồi vào sử dụng chiếc đàn thiêng liêng đó. Nhận ra điều gì đó, cô gái ngượng ngùng bước xuống. (theo Danai Chanchaochai)

Lời bàn:
Có dịp về quê, đi ngang những đồng lúa, chúng ta nhận thấy rằng những ruộng lúa già chín chừng nào thì càng cúi thấp chừng nấy. “Ưởn ngực ta đây” thì chúng ta biết chắc đó là những dạt lúa còn non, tệ hơn nữa là những dạt lúa đã lép hạt. Quả vậy, hợm hĩnh, kiêu ngạo là dấu hiệu của những tâm hồn non kém.
Thật ra trong cuộc sống, có những lúc khiêm cung dường như là không thực tế và bất khả thi. Là người ‘có tay nghề’ nhiều lần chúng ta thấy người khác hay một nhóm người khác đang quờ quạng, trên trán lấm tấm mồ hôi, hì hục làm đúng công việc mà đối với mình là ‘nghề của chàng’. Bản năng muố hiện khiến chúng ta cảm thấy ‘gay mắt, ngứa miệng’, chắc chắn rằng nếu mình ra tay thì một thoáng là xong. Trường hợp này, chúng ta hãy nghĩ ngay đến một tình thế ngược lại, cụ thể như chúng ta đang ‘cực khổ’, loay hoay sửa chửa dàn vi tính ‘dở hơi’. Lúc đó đương nhiên chúng ta phải khiêm tốn đối với một chuyên gia tin học lành nghề.
Tài năng thường có thuộc tính xã hội, cộng đồng. Ai cũng có ít nhiều thiên phú hay tài năng về một khía cạnh nào đó; tuy nhiên, thiên phú hay tài năng của một người phải nhờ vào sự thán phục và ủng hộ của nhiều người khác mà được rèn luyện, nuôi dưỡng và phát triển. Như vậy tài năng hay những thành tựu do tài năng đem lại mang tính chất tương duyên, một cá nhân không thể tự có được.
Mặc khác, người có trí thì luôn ý thức được những hạn chế, những chổ yếu kém của mình. Vị hành giả thực tu thường xuyên nhận thấy thực tính là không tính, không tính là vô ngã tính, nên luôn luôn khiêm cung trong tư tưởng, khiêm cung trong lời nói, và khiêm cung trong hành động.
Trong đạo lý nhà Phật, thật sự biết cúi đầu là thật sự thoát khỏi ngã chấp, thật sự giác ngộ tính hư huyễn của các pháp và thực tính vô ngã của chính bản thân mình. Thực tập đạo lý vô ngã hướng đến mục tiêu tối hậu của kiếp làm người một cách cụ thể là thực tập tính khiêm cung. Một khi tính khiêm cung trở nên thuần thục và viên mãn thì hành giả có được niềm vui lớn nhất, sống tròn đầy nhất trong trạng thái phúc lạc ngay trong kiếp sống này.